Parma, een stad in de regio Emilia-Romagna in Noord-Italië, aan de rivier de Parma, ten noordwesten van Bologna.
Parma, gesticht door de Romeinen langs de Via Aemilia in 183 voor Christus, was een belangrijk verkeersknooppunt.
De imposante Romaanse kathedraal van de stad, herbouwd na de aardbeving in de 12e eeuw, bevat prachtige werken van Antelami en Correggio, en de nabijgelegen doopvont herbergt sculpturen van Antelami en andere studenten van zijn school.
In de kerk van de evangelisten van S. Giovanni zijn fresco's van Correggio en arabesken van Michael Anselmi te zien.
Oude Stadskerk. Maria della Steccata, de begraafplaats van de familie Farnese, is gemaakt in de vorm van een Grieks kruis met een koepel met fresco's van Parmigianino.
De 16e-eeuwse abdij van S. Paolo, van de Camera della Badessa, werd liefdevol gedecoreerd door Correggio. Opmerkelijke seculiere monumenten zijn het Palazzo della Pilotta, de residentie van de hertogen van de parochie, die de fotogalerij herbergt, de Palatijnse bibliotheek en het Nationaal Museum van Oudheden, het gedeeltelijk verwoeste Palazzo Ducale en het Farnes-theater), die na de oorlog werden gerestaureerd. De universiteit werd gesticht in de 11e eeuw en in 1601 gereorganiseerd door Ranuccio I Farnese.
De vroegste overblijfselen van de beschaving in Parma worden als Keltisch beschouwd. De geschiedenis suggereert echter de mogelijkheid dat de stad werd gesticht op een nog eerdere nederzetting uit de Bronstijd.
In ieder geval is bekend dat Parma in 183 voor Christus als Romeinse stad werd gesticht. Het was ongetwijfeld van strategisch belang vanwege de ligging aan de Via Emilia, de oude Romeinse weg.
Tijdens de Byzantijnse periode die begon in 553 CE, werd Parma Crisopoli genoemd. De oorsprong van deze naam staat nog ter discussie, hoewel deze mogelijk verband hield met het belang van de stad als financieel centrum. In 568, na de invasie van het gebied, werd Parma het belangrijkste garnizoen.
Parma en het omliggende gebied, gelegen in de regio Emilia in Noord-Italië, werden in 1521 onderdeel van de pauselijke staten. In 1545 creëerde paus Paulus III (regeerde 1534-1549) het hertogdom Parma en Piacenza, een nabijgelegen stad, en zijn zoon Pier Luigi Farnese (1503-1547) werd heerser.
Paulus III zag het vorstendom als een tegenwicht voor de Spaanse macht geconcentreerd in Milaan. Bovendien vonden sommige edelen in Piacenza de heerschappij van Pier Luigi benauwend. Dus, met de steun van Gonzaga, vermoordden ze Pier Luigi op 10 september 1547. Toen, in de nederzetting, bleef het vorstendom in handen van Farnese, maar onder Spaanse bescherming.
In 1870 kwam de stad onder het bewind van bisschop Guidobono. Hij was verantwoordelijk voor veel nieuwe gebouwen, waaronder het kapittel van de kathedraal, het bisschoppelijk paleis en het seminarie.
Tijdens de Napoleontische oorlogen werd Parma onderdeel van het departement Taro. Toen het Congres van Wenen een einde maakte aan de Franse overheersing, verzette de stad zich tegen de omwentelingen van het Risorgimento, een politieke beweging die tot doel had de verschillende Italiaanse staten te verenigen. In plaats daarvan ging ze gewoon terug naar de Bourbons.
In de tweede helft van de 18e eeuw beleefde de stad een artistieke opleving. In het bijzonder beïnvloed door Maria Louise van Oostenrijk, de vrouw van Napoleon I. Ze zou met belangstelling hebben bijgedragen aan het vormgeven van de hernieuwde elegantie van de stad.
In het begin van de twintigste eeuw worstelde het fascisme om te overleven in Parma.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog was de stad het centrum van guerrillaverzet en het spoorwegnet was een populair doelwit voor geallieerde luchtaanvallen. Begin 1944 werden veel monumenten vernietigd.
In de jaren 1943-1945 werd Parma bevrijd van de Duitse bezetting. De verzetsbeweging speelde een belangrijke rol bij zijn bevrijding. Dat gold ook voor het Braziliaanse expeditieleger dat aan de zijde van de geallieerden vocht.
Tegenwoordig is Parma beroemd om zijn kunst en architectuur.
Parma is een belangrijk spoor- en wegknooppunt op de hoofdroutes van Milaan naar Bologna. De economie is voornamelijk gebaseerd op de landbouw. Parmezaanse kaas is over de hele wereld bekend. Er worden ook machines, geneesmiddelen, meststoffen, schoenen en alcohol geproduceerd.